Khi những phụ nữ dân tộc thiểu số làm chủ doanh nghiệp

Nhận thấy tiềm năng từ những nông sản bản địa như: măng, chuối, mật ong, năm 2015, chị Lý Thị Quyên, một phụ nữ dân tộc Dao ở xã Vi Hương, huyện Bạch Thông, tỉnh Bắc Kạn đã đứng ra vận động các chị em trong xã cùng thành lập Hợp tác xã sản xuất các sản phẩm này.

Ngày đầu khởi nghiệp, kinh nghiệm không có lại thiếu vốn, thiếu máy móc nên sản phẩm làm ra chất lượng chưa cao, sức cạnh tranh kém, không tạo được sức hút trên thị trường khiến HTX Thiên An của các chị đứng trước nguy cơ giải thể. Không từ bỏ quyết tâm làm giàu ngay trên mảnh đất quê hương, sau thời gian trăn trở, năm 2019 chị Quyên quyết định chuyển hướng phát triển một số sản phẩm độc đáo hơn, đó là thuốc tắm thảo dược và các loại gối dược liệu thổ cẩm. Đây vốn là những bài thuốc gia truyền của phụ nữ Dao dưới chân dãy núi Phja Boóc.

Chị Lý Thị Quyên, Giám đốc HTX Thiên An (bên trái) đã mạnh dạn đưa các sản phẩm thảo dược gia truyền của đồng bào dân tộc Dao ra thị trường

Để phát triển sản phẩm mới, chị em trong HTX mạnh dạn vay thêm vốn để đầu tư các loại máy cắt, sấy, đóng gói sản phẩm và mở rộng quy mô nhà xưởng. Đến nay, HTX có 3 loại thảo dược được chứng nhận OCOP 3 sao được người tiêu dùng đón nhận với doanh thu hàng năm hơn 1 tỷ đồng, tạo việc làm và thu nhập ổn định cho 15 lao động nữ.

Chị Lý Thị Quyên chia sẻ, cái khó nhất của một phụ nữ dân tộc khi khởi nghiệp là có đủ tự tin để vượt qua định kiến xã hội hay không: “Đối với một phụ nữ dân tộc thiểu số (DTTS)  khởi nghiệp gặp rất nhiều rào cản, thứ nhất là áp lực về định kiến của xã hội, bởi vì khi bước chân vào kinh doanh thì người ta quan niệm rằng chỉ có đàn ông mới thích hợp được với công việc như thế, còn phụ nữ chân yếu tay mềm thì sẽ không thể thành công được. Thứ hai là áp lực về công việc và gia đình khiến phụ nữ chúng tôi chịu áp lực rất lớn”.

Hiện nay Bắc Kạn có hơn 30 doanh nghiệp, hợp tác xã do phụ nữ người dân tộc thiểu số làm chủ

Năm 2020, HTX miến dong Tài Hoan tại xã Côn Minh, huyện Na Rì đã làm nên một sự kiện kinh tế mang tính bước ngoặt cho các hợp tác xã nông nghiệp của Việt Nam khi có tới 2 lô hàng xuất khẩu sang thị trường Châu Âu. Thành công đó có sự đóng góp không nhỏ của vị nữ giám đốc đầy nhiệt huyết người dân tộc Tày, chị Nguyễn Thị Hoan và những thành viên hợp tác xã mà quá nửa là phụ nữ. Từ một cơ sở sản xuất quy mô gia đình, chị Hoan thành lập Hợp tác xã và đưa sản phẩm miến dong truyền thống ở vùng đất Côn Minh lên tầm cao mới. Hiện miến dong Tài Hoan đã được công nhận sản phẩm OCOP 4 sao và có mặt tại nhiều đại lý, cửa hàng lớn trong cả nước và rất hút hàng trên các trang thương mại điện tử.

Theo chị Hoan, việc các sản phẩm đặc sản vùng cao tiếp cận thị trường thường không dễ và thành công của miến Tài Hoan chính là nhờ áp dụng được công nghệ thông tin trong mở rộng thị trường: “Tôi đã tham gia rất nhiều các lớp tập huấn do các đơn vị, sở ngành tập huấn, qua đó đã học hỏi. biết cách để đưa sản phẩm của mình lên các sàn điện tử. Công nghệ thông tin có vai trò rất quan trọng để sản phẩm của mình đến với khách hàng. Hiện nay không chỉ có người trong nước mà cả ở nước ngoài qua đó cũng biết đến sản phẩm của đơn vị. Họ chỉ việc ở nhà, tìm kiếm trên mạng cũng có thể tìm và lấy được sản phẩm của mình”.

Các doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ mạnh dạn phát huy thế mạnh từ các sản phẩm nông, lâm sản địa phương

Chị Quyên, chị Hoan chỉ là hai trong số nhiều chị em phụ nữ dân tộc thiểu số ở vùng cao Bắc Kạn đang gánh trên vai trọng trách của một người chủ doanh nghiệp. Nếu như trước đây, phụ nữ DTTS thường e dè, tự ti thì nay họ đã tự tin, mạnh dạn hơn. Theo thống kê của Hội LHPN tỉnh Bắc Kạn, hiện có hơn 10 chị là người dân tộc thiểu số đang quản lý các Hợp tác xã và hơn 20 nữ giám đốc các doanh nghiệp vừa và nhỏ như nhà hàng, khách sạn, công ty kinh doanh vật liệu, vật tư sản xuất… Lĩnh vực chủ yếu được chị em lựa chọn là sản xuất, kinh doanh sản phẩm nông, lâm sản đặc sản địa phương. Đây cũng đang là hướng đi bền vững mà tỉnh Bắc Kạn đã xây dựng thông qua chương trình mỗi xã phường một sản phẩm. Với bản tính cần cù, chịu thương chịu khó, sự kiên trì và cũng đầy nhạy bén của phụ nữ, các chị đã thành công với nhiều mô hình kinh tế có hiệu quả, mang lại thu nhập khá và tạo việc làm cho người dân địa phương.

Bà Hoàng Thị Ngân, Phó Chủ tịch Hội LHPN tỉnh Bắc Kạn cho biết, dù số lượng phụ nữ dân tộc thiểu số làm chủ doanh nghiệp chưa phải nhiều, nhưng đó là bước tiến vượt bậc tại tỉnh miền núi còn nhiều khó khăn như Bắc Kạn. Để hội viên thêm tự tin, các cấp Hội đã phối hợp với các đơn vị như ngành công thương, liên minh HTX… tổ chức các chương trình tập huấn về kỹ năng khởi nghiệp, điều hành doanh nghiệp và trực tiếp hỗ trợ vốn vay ưu đãi, mua sắm trang thiết bị cho hội viên khởi nghiệp.

“Sau các lớp tập huấn khoa học kỹ thuật, tập huấn về khởi sự kinh doanh hay khởi nghiệp, chị em đã thay đổi rõ rệt về nhận thức. Mạnh dạn hơn trong việc đầu tư phát triển sản xuất, chị em chủ động hơn trong sản xuất, kinh doanh, mở rộng thị trường. Qua đó, thu nhập đã dần ổn định và đời sống chị em từng bước vươn lên”, bà Hoàng Thị Ngân cho biết thêm.

Với một tỉnh vùng cao, mặt bằng dân trí còn hạn chế thì việc ngày càng nhiều phụ nữ người dân tộc thiểu số tham gia làm chủ doanh nghiệp đã cho thấy sự tiến bộ rõ rệt của những người phụ nữ vốn quanh năm chỉ biết lo lắng việc trong bếp, dưới sàn. Họ đã từng bước chứng tỏ bản lĩnh, vị thế của mình trong xu thế hội nhập và phát triển của đất nước.